ΣΑΥΤΟ ΤΟ ΚΟΣΜΟ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΡΙΕΡΑ!

Συνεχίζουμε να πορευόμαστε ξαναδιαβάζοντας Καβάφη. Τον βρίσκουμε παντού μπροστά μας στις καταστάσεις που βιώνουμε κι εκείνος τις διείδε στη διαχρονική τους τυπολογία και μας τις άφησε στις επιγραμματικές διατυπώσεις του. «Μας κάνει να βλέπουμε την Ιστορία ως την Πολιτική του χτες και την Πολιτική ως την Ιστορία του αύριο».
Στα Καβαφικά ποιήματά είναι έκδηλος ο χαρακτήρας της αντικειμενικής αφήγησης. Ο λόγος είναι στο τρίτο πρόσωπο, οι έννοιες απλές, κι έτσι καμιά δυσκολία δεν παρουσιάζεται για να ξεχωρίσουμε τις απόψεις του ποιητή από τις απόψεις των ηρώων του. Σε πολλά ποιήματα ο Καβάφης κάνει απλώς έργο πορταιτίστα διότι από τη μια πλευρά έχουμε τον ήρωα και από την άλλη τον ποιητή που μελετά, αναλύει και χαρακτηρίζει τον ήρωα.
Το Καβαφικό ποίημα <Ηγεμών εκ δυτικής λιβύης> αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση που δείχνει την ανθρώπινη αδυναμία απέναντι στην ίδια αυτήν αδυναμία (φαίνεσθαι και είναι). Το ποίημα είναι κατεξοχήν ειρωνικό και αποσκοπεί στο να υποψιάσει δια της ειρωνείας τον αναγνώστη για τη σχετικότητα και τη ματαιότητα του ανθρώπου. Για το πόσο μικρές και καμιά φορά ύποπτες διαστάσεις έχουν τα ανθρώπινα έργα. Για το πόσο κάποτε μια δήθεν ελεύθερη επιλογή μας, όπως ο Ηγεμών να φέρεται ελληνικά, δεν είναι τέτοια αλλά προιόν συμβιβασμού προς εξωτερικές-ιστορικές συγκυρίες όπως η κυρίαρχη αντίληψη της εποχής περί της ελληνικής κουλτούρας ή και προς την εσωτερική μας αδυναμία (μέθη ματαιοδοξίας και ανάδειξης, απουσία σχετικής παιδείας δούλος της εικόνας του). Υπο αυτές τις συνθήκες οι πράξεις των ανθρώπων είναι διπλά ειρωνικές τόσο για τους πράττοντες (Ηγεμών) που γνωρίζει ότι δεν αξίζει την αναγνώριση, της οποίας χαίρει, όσο και για τους δέκτες Αλεξανδρινοί που θαυμάζουν, εν αγνοιά τους, κάτι που δεν είναι αποτέλεσμα επιλογής-προαίρεσης άξιας θαυμασμού, αλλά προιόν συμβιβασμού.
Ο ποιητής, στο συγκεκριμένο ποίημα, παίζει το ρολο του τρίτου προσώπου, που περιγραφει αρχικά ένα ιστορικό σκηνικό.Στη συνεχεια όμως,σκληρός και αμείλικτος , ικανός γνωστης τον πραγμάτων, προχωρεί βαθύτερα,αφού μας έβαλε σε υποψίες από το <Άρεσε> και τιs ενίσχυσε με το <θάταν> και με το <διεδίδετο>. Αποκαλύπτει την αλήθεια βήμα-βήμα, ερμηνεύοντας την ατελέσφορη προσπάθεια του όποιου Αριστομένη.Και ως Αλεξανδρινός και αυτός, ως ένας από τους <απαίσιους> αυτούς, δεν επιτρέπει στον εαυτό του να λειτουργήσει αλλιώς, παρά λέγοντας τα σύκα-σύκα.
Όμως, έχει επιπλέον την ευαισθησία να μας δείξει όχι μονο την εικόνα του ελληνομιμιτή και τη δική του ερμηνεία, αλλά και την αγωνιώδη προσπάθεια και την αυτοκαταπίεση του έρημου του Αριστομένη.
Έτσι, δε μένει στη ειρωνεία και ούτε παίρνει με τόση ευκολία <στο ψιλό> τον άνθρωπο, αλλα τον συμπονά κατά βάθος. Και η ειρωνεία γίνεται εν μέρει δραματική βίωση ενός ανθρώπου σε μια αταίριαστη και δύσκολη πολιτιστική γωνια του κόσμου για οποιον οψιμαθή και κακό <ηθοποιό>.

ΗΛΙΑΣ